Stormy Weather: een fijne jazzklassieker

In deze aflevering van de jazzserie blijven we net als de vorige keer even een zijweg bewandelen. De aanleiding daarvoor is de onlangs door AVROTROS uitgezonden serie ‘Vliegende Hollanders’, over de opkomst van de luchtvaart in de wereld en het ontstaan van de KLM in Nederland. Een serie die speelt in de ‘roaring twenties’ van de vorige eeuw, de periode waar het CTJH zich muzikaal op focust. Het verhaal gaat over de luchtvaartpioniers Anthony Fokker en Albert Plesman en in een aflevering halverwege de serie komt het nummer ‘Stormy Wheater’ voorbij. Een kleine, maar fijne jazzklassieker.

Stormy Weather is te horen in aflevering 5 als een Fokkervliegtuig van de KLM tijdens een race van Amsterdam naar Batavia met een vliegtuig van de concurrerende vliegtuigbouwer Pander in zwaar weer terecht komt. Lena Horne heeft het nummer in haar rijke carrière maar liefst vijf keer opgenomen. Zij was echter niet de eerste die dit nummer zong. Ethel Waters (foto) was eerder. Die deed dat in 1933 samen met The Dorsey Brothers, de studioband van Tommy en Jimmy Dorsey.

Het nummer is in 1933 geschreven door Harold Arlen (muziek) en Ted Koehler (tekst). Waters zong het in dat jaar ook live met het orkest van Duke Ellington in de Cotton Club in Harlem, New York. Arlen en Koehler waren namelijk als liedjesmakers verbonden aan de club. Zij schreven de nummers voor twee grote shows per jaar. Stormy Wheater, een droevig lied over de scheiding van een geliefde, maakten zij in nog geen half uur voor de zanger en bandleider Cab Calloway. Die bleek echter dat jaar niet met zijn band mee te doen aan de revue. Daar kwam Duke Ellington voor in de plaats.

Daarom moest er gezocht worden naar iemand anders die het nummer zou kunnen zingen. En zo stuitte men op Ethel Waters die het al had opgenomen. Toch was ook zij niet de eerste die dat deed. Harold Arlen had het namelijk zelf eerder ingezongen voor een plaat. Hij deed dat samen met het orkest van Leo Reisman en het was destijds die opname die van Stormy Wheater voor het eerst een grote hit maakte.

Daarna is het nummer blijven circuleren in de wereld van de jazz en groeide het uit tot een echte jazzstandard. Duke Ellington nam met zijn orkest in 1933 nog een instrumentale versie op en een uitvoering met zangeres Ivie Anderson. Lena Horne nam het dus maar liefst vijf keer op en zij zong het ook in de gelijknamige film uit 1943. Daarna kwam het nummer op het repertoire van Billie Holiday (1952). De uitvoering van Judy Garland is terug te vinden op de live-lp ‘Judy on Carnegie Hall’. De bewerking van Django Reinhardt staat op de lp ‘Keep Cool: Guitar Solo’s (1950-1953) en Frank Sinatra heeft het drie keer op de plaat gezet. Ella Fitzgerald’s versie is te vinden op ‘Ella Fitzgeralds sings the Harol Arlen Songbook’ uit 1961. Jeff Lynne (Electric Light Orchestra) nam het nummer in 1990 op voor zijn soloalbum ‘Armchair Theatre’ en Toots Thielemans nam het in 2006 op met Oleta Adams voor de cd ‘One more for the road’. Kortom, het snel geschreven nummer voor een jazzrevue in een New Yorkse club is uiteindelijk een niet meer weg te denken jazzklassieker geworden die tot op de dag van vandaag nog met de regelmaat van de klok ergens opduikt. Zoals onlangs dus weer in een Nederlandse televisieserie. De oorspronkelijke handgeschreven versie van het nummer dook overigens in januari 2011 op in de Amerikaanse versie van de Engelse populaire televisieserie ‘Antiques Roadshow’. Daar werd het, samen met een schilderij van Ted Koehler, getaxeerd op een waarde van tussen de 50.000 en 100.000 dollar.

De film Stormy Weather (1943) leverde zangeres Lena Horne met de titelsong een wereldhit op. De film was losjes gebaseerd op de musical over het leven van de danser Bill Robinson. Lena Horne (1917-2010) was geboren in een gezin dat van beide kanten zowel Afrikaanse en Indiaanse als Europese voorouders had. Zij debuteerde op haar zestiende als zangeres en danseres in de eerdergenoemde Cotton Club en werkte daar veel samen met Cab Calloway en zijn orkest. Na de Tweede Wereldoorlog kwam zij, mede door het feit dat zij in Amerika als Afro-Amerikaanse systematisch gediscrimineerd werd, in West-Europa terecht. Daar trad ze veel op in Nederland en België.

In de jaren ’50 keerde ze toch terug naar Amerika. Daar belandde ze wegens haar linkse sympathieën op een zwarte lijst, maar ze bleef optreden als zangeres. Daarnaast ontpopte ze zich als mensenrechtenactiviste en nam in die rol in 1966 deel aan de vredesmars met dominee Marten Luther King naar Jackson, de hoofdstad van Mississippi. In 1991 werd ze opgenomen in de Georgia Music Hall of Fame. Naast talloze prijzen die zij tijdens haar carrière heeft gekregen ontving zij in 1989 de Grammy Lifetime Achievement Award.